| |
15 december 2006
Vernieuwingsakkoorden Regieraad Bouw vaak wisselend
en impliciet
Een artikel in de serie modernisering van de bouw van
Alex De Maesschalck.
Dit is het tweede van twee artikelen over de Vernieuwingsakkoorden
van de Regieraad Bouw met Branche en Koepelorganisaties
ter zake de bouw. In dit artikel maakt de Alex De
Maesschalck middels een Quick Scan een vergelijking
tussen de verschillende akkoorden op onderwerpen waarover
gecontracteerd is tot op heden. De reden en zin van het
weinig consistente beeld dat hieruit blijkt te tracht hij
voorts te verklaren. Ook daar waar gezien de vergelijkbare
aard van sommige organisaties verschillen minder dan logisch
zijn, blijken die zich toch voor te doen en ook blijken
er zo ook leemtes te vallen.
(Zie www.regieraadbouw.nl)
Uit de verzamelde, tot op heden gesloten Vernieuwingsovereenkomsten
is aan onderwerpen en criteria die het voorwerp vormen voor
contracteren, een lijst samen te stellen die het drievoud
is van het gemiddelde aantal onderwerpen en criteria gebezigd
per contract. De verschillen per contract zijn opvallend.
Zeker is er wel een grote lijn waar te nemen, maar de consistentie
is niet hoog. In zoverre kan daarvoor begrip worden opgebracht,
dat het erop lijkt dat het Vernieuwingsconcept er mede een
is geweest van voortschrijdend inzicht. Uiteraard dient
er ruimte zijn voor ook branchespecifieke zaken en ook al
dan niet spontane wensen en aandachtspunten. Een meer doorwrochte
rode draad blijft voor mij echter een gemis.
Vooreerst kunnen wij thans, na reeds zo’n veertien
ondertekende akkoorden tot eind week 50, 2006, de verschillende
criteria en onderwerpen waarover gecontracteerd is in een
verzamellijst opnemen en turfen wat in welk contract voorkomt,
of ontbreekt. Een licht probleem doet zich echter al gauw
voor. Sommige criteria en onderwerpen zijn wisselend per
contract expliciet benoemd en dan weer impliciet beschreven.
De reden hiervoor blijft onduidelijk. Nu is het zo dat beginselaanduidingen
en procesmatige zaken altijd makkelijker te benoemen en
te bespreken zijn, dan specifieke aanduidingen, waarvoor
je op basis van feiten en argumenten eerst een keuze moet
maken, of een oordeel moet vellen. Of dit een rol heeft
gespeeld is eveneens onduidelijk. Daar waar de aanduidingen
in de tekst meer impliciet gebezigd zijn wordt het vergelijken
tussen contracten lastiger, vanwege het beeld van verschil
in contractuele “hardheid” dat zo opgeroepen
wordt voor hetzelfde item in de verschillende contracten.
Zo zijn m.n. in het akkoord met Aedes (de woningcorporaties)
een veelheid van onderwerpen beschreven maar anders dan
in de meerdere andere akkoorden, minder expliciet, maar
gewoon dwars door de tekst heen. Hoofd en bijzaken worden
zo niet onderscheiden. Ook blijken er wel eens verschillende
dingen bedoeld te zijn met hetzelfde woord, zoals gebruikt
als criterium, of onderwerp voor contracteren. Een voorbeeld
is m.n het criterium “Innovatie”. Niet geheel
duidelijk is waar er een technische innovatie bedoeld wordt,
of een procesinnovatie. Tegelijkertijd is helaas in slechts
enkele contracten ook expliciet de “Procesinnovatie”
als criterium expliciet genoemd. Deze procesinnovatie echter,
is wel een criterium van de meest hoge en actuele relevantie,
dat zich bovendien leent voor opname in alle contracten.
Een ander voorbeeld is dat terzake “3D
Ontwerpen” en de aanduidingen in contracten van een
bereidverklaring, een voornemen , danwel het belang van
standaardisatie in gegevens en elektronische gegevensuitwisselingen.
Gemakshalve heb ik deze niet-expliciete aanduidingen gegroepeerd
onder de noemer “Standaardisatie, IFC & BIM”.
Dit zijn aanduidingen die ook in een aantal overeenkomsten
genoemd zijn. Hier staat IFC voor “International Foundation
Classes” (een Internationale standaard voor elektronische
uitwisseling van gestandaardiseerde data) en BIM voor Building
Information Modelling. Nergens wordt 3D of IFC-gegevensuitwisseling
expliciet als criterium, of als doel gesteld.
Er worden dus ook geen Targets aan verbonden.
De indruk wordt sterk gewekt dat 3D ontwerpen en IFC/BIM
hetzelfde zijn en dus worden zij ook zo gebezigd in de contractteksten.
Zeker, zij zijn zeer verwant, maar zo geredeneerd, zou je
ook het in slechts een enkel contract expliciet genoemde
“Integraal Ontwerpen” onder een en dezelfde
noemer kunnen plaatsen als 3D IFC en BIM. Ook zou je Integraal
Ontwerpen kunnen benoemen als het hoofdonderwerp, waarvan
o.a. 3D, IFC en BIM onderdeel van uitmaken. Verschil in
fase van toepassing in de procesketen van de bouw en het
verschil in belang van 3D ontwerpen, IFC en BIM voor verschillende
partijen in de gehele procesketen worden, zo lijkt het,
miskend in de wijze van de willekeurige beschrijving en
al dan niet benoemen in verschillende contracten. IFC en
BIM zijn niet bestaansvoorwaarde voor 3D ontwerpen en gegevens
registreren.
3D ontwerpen en gegevens registreren kan reeds
heel lang.
De essentie van IFC en BIM is evident voor een hoogwaardige
dataregistratie en zeker data-uitwisseling. Echter, voor
ontwerpstudies, functioneel en ruimtelijk, voor operationele
simulaties, alsmede de onderlinge passing van zowel imaginaire
(gebruiks-) volumes als objectvolumes is dat minder het
geval. IFC en BIM zijn zeker van primair belang voor de
bouwer en de fabrikant. Echter het is contraproductief en
bepaald onjuist dat zo lichtvaardig het beeld wordt opgeroepen
dat zonder ver doorontwikkelde International Foundation
Classes, wij niet lokaal en op een enkel project een prima
“Integrated & Intelligent 3D Design Project”
zouden kunnen uitvoeren.
Onwetendheid van velen manifesteert zich
hier als een gebrek aan besef dat het primaire vraagstuk
bij 3D Integraal Ontwerpen er niet zozeer een is van 3D
ICT techniek, maar veeleer een van (logistiek) management
en organisatiekunde, evenwel incl. organisatie van het ICT
Platform en Filemanagement. De directe toepassing 3D Ontwerpen
als zodanig behoort expliciet in de Vernieuwingsakkoorden
opgenomen te worden en de belofte mee te zullen werken aan
verdere ontwikkeling van IFC, BIM en andere faciliteiten
ten overvloede. In de ideaalsituatie zou inderdaad alles
uitontwikkeld en geïntegreerd moeten zijn. Echter,
gewoon goed 3D ontwerpen, in plaats van
ideaal ontwerpen, is reeds bezien vanuit een integrale ontwerpaanpak
reeds lang mogelijk, noodzakelijk en verdient een expliciete
Target Driven benoeming in de meeste contracten. Het tegendeel
is echter het geval. Zowel 3D Ontwerpen, IFC en BIM zijn
telkens subcriteria, of meer impliciet beschreven intenties.
In onze optiek echter en bezien vanuit een integraliteit-
en innovatiebevorderende aanpak behoort 3D Ontwerpen mede
tot de kernonderwerpen in het gehele palet aan aangetroffen
onderwerpen, criteria en intenties.
Als wij onszelf tot doel stellen uit het palet de tien
meest relevante items te kiezen en het daarover eens worden,
dan komen wij als vanzelf tot het antwoord op de vraag naar
de gewenste consistentie (de juiste rode draad) in de contracten,
met als doelstelling het waarborgen dat de Vernieuwingsakkoorden
ook vernieuwend zullen werken.
Mijn eigen keuze van de tien kernonderwerpen in
willekeurige volgorde is:
- Integraal Ontwerpen ( en Projectaanpak, zou ik eraan
willen toevoegen),
- 3D Ontwerpen,
- Samenwerking,
- Professioneel Opdrachgeverschap,
- Professioneel Opdrachtnemerschap,
- Maatschappelijk Verantwoord Ondernemerschap ( dit dienen
wij breder te gaan interpreteren dan slechts het slechts
betrekken op werklozen en allochtonen),
- Transparantie,
- Procesinnovatie,
- Veiligheid (beter zou zijn “Gezondheid, Veiligheid
en Milieu” onder een noemer) en
- Proportionaliteit.
Onderwerpen als bijvoorbeeld “Gedragscode/ Integriteit”
(door mij onder een noemer gerangschikt) en Aanbesteding
(wetgeving) nam ik niet op in deze kernlijst, omdat hoezeer
ook van belang en thans actueel zij ook te vatten zijn onder
het bredere “Professionele Opdrachtgever- en Opdrachtnemerschap”.
Onder Maatschappelijk Verantwoord Ondernemerschap
dient o.a. mede begrepen te worden onderwerpen als, Duurzaam
Bouwen en Verantwoorde Risico-overdracht, in plaats van
het toenemende risico dumpen bij aanbestedingen. In de tien
kernonderwerpen, of criteria, heb ik ook naast “3D
Ontwerpen” niet ook IFC en BIM opgenomen, vanwege
bovengenoemde redenen en het gegeven, dat als de markt,
en in het bijzonder de opdrachtgevers, niet direct en onvoorwaardelijk
3D ontwerpen als contractuele voorwaarde stellen aan opdrachtnemers,
dan komt er ook van de goede IFC- en BIM-bedoelingen in
Nederland in het geheel niets terecht. De afgelopen 20 jaar
overziend, mag dat met recht zo hard gesteld worden.
Met een kernpositie van het medium 3D raken wij door de
dwingendheid van het medium in de bevordering van ook andere
kernonderwerpen, zoals Integrale Ontwerp- en Projectaanpak,
Procesinnovatie (en Ketenintegratie), Samenwerking, Functionele
Vraagspecificatie en nog meer.
Persoonlijk acht ik bezigen van een onderwerp als “Cultuurverandering”
(akkoord HIBIN) minder verstandig en relevant om over te
contracteren, Het is te weinig concreet en in de praktijk
gaat het altijd om iets anders, n.l. gedragsverandering,
maar dat is weer een gevolg van goed leiderschap en management.
Meer concrete onderwerpen als Gedragscode en Integriteit,
die een relatie hebben met cultuur in bedrijven zijn overigens
ook al benoemd in de meeste contracten.
Nu nog de akkoorden met ook de ministeries van Onderwijs
en VWS, diensten en ondernemingen als de Bouwdienst van
RWS, Prorail en zelf zou ik voorstellen een selectie van
minimaal de grootste gemeenten. Voorts met koepel organisaties
van ziekenhuizen en verzorgings- en verpleeghuizen, alsmede
onderwijsinstellingen.
Wellicht is voor de komende contracten de aanbeveling op
zijn plaats te trachten over een aantal onderwerpen concrete
doelstellingen en prestaties af te spreken.
Mr.ing. Alex De Maesschalck,
directeur van ADM Management Consultants,
bouw-, management- en juridisch adviseur.
E-mail: info@admadvies.nl
Meer info: ADM Bouwmanagement
en Regieraad Bouw
meer opinie: de Vernieuwingsakkoorden
- Waarborgen
de Vernieuwingsakkoorden Regieraad Bouw ook vernieuwing
- Vernieuwingsakkoorden
Regieraad Bouw vaak wisselend en impliciet
bron: Cobouw
|
.
