| |
15 december 2006
Waarborgen de Vernieuwingsakkoorden Regieraad Bouw
ook vernieuwing
Een artikel in de serie modernisering van de bouw van
Alex De Maesschalck.
Nu een eerste van twee artikelen over de Vernieuwingsakkoorden.
Om zijn uiteindelijke doelstelling, een transparante en
innovatieve bouwsector te bewerkstelligen, sluit de Regieraad
Bouw Vernieuwingsakkoorden met organisaties van marktpartijen.
Echter, in de sedert medio 2005 tot op heden gesloten formele
akkoorden constateren wij op het palet van gecontracteerde
topics en beginselen een divers beeld tussen de akkoorden
onderling, zodat er een minder consistent beleidsbeeld ontstaat.
Ook daar waar gezien de vergelijkbare aard van sommige organisaties,
dat minder dan logisch is en er zo ook leemtes lijken te
vallen. Mijn eerste genoegdoening voor dit goede concept
van akkoorden sluiten sloeg toch weer om in het teleurstellende
gevoel van weer een gemiste kans. (Zie www.regieraadbouw.nl)
Het voert te ver om op alle akkoorden in te gaan, maar
de het meest in het oog springende akkoord, dat met de Bond
van Nederlandse Architecten (BNA), wil ik niet onbesproken
laten.
Om twee redenen.
Enerzijds noemt dit akkoord een aantal
onderwerpen waarvan ik meen dat die in overwegende mate
de (mede) de rode draad hadden moeten zijn in alle akkoorden.
Dat is nu nagelaten. Deze onderwerpen zijn: bevorderen van
(nieuwe vormen van) samenwerking; integrale ontwerp en bouwaanpak,
alsmede 3D ontwerpen en elektronische informatie-uitwisseling.
Naast een aantal andere onderwerpen die de akkoorden vaak
wel gemeenschappelijk hebben, zijn deze zo cruciaal voor
de doelstelling van de Regieraad Bouw en ik meen zelfs ook
noodzakelijk voor het maken van de benodigde stappen voorwaarts
in de totale procesketen van ontwerp en bouw.
Anderzijds geeft het contract met de BNA
een merkwaardig dualistisch beeld, want naast het positivisme,
wordt toch wel erg nadrukkelijk op de rem getrapt en wordt
het eigen en een beweerd kennelijk ander belang van de architect
als voorbehoud gesteld. Ook hier, net als in eerdere publicaties
in o.a. dit blad wordt gesteld dat de BNA de regierol van
de architect verder vorm wil geven. Mijns inziens kan dit
slechts, in weerwil van de moderniteit en reeds lang gaande
ontwikkelingen in de bouwprocesketen, indien de BNA de rest
van de partijen in de procesketen wenst te gaan beconcurreren
op tenminste al datgene waarvoor zij nu juist contracteerde
met de Regieraad Bouw en bovendien op wat reeds lang de
specialiteit en core business is van anderen in de procesketen.
Maar hoezo dan meer samenwerking, transparantie,
vernieuwing en integraal ontwerpen? Zou het dus
zo zijn dat indien de architecten minder eigen belang zien
in 3D ontwerpen, zij het akkoord met de Regieraad naast
zich neer zullen en kunnen leggen! En dit wellicht om redenen
van commercieel belang en de vrees van imago-aantasting,
regieverlies door niet weten hoe en door de “over-exposure”
als gevolg van de bijzonder hoge transparantie die eigen
kan zijn aan 3D ontwerpen. Zo wordt al vele jaren gezegd
in de markt! Gezien de gebleken defensieve en weerbarstige
houding van architecten t.a.v. 3D en geïntegreerde
contracten over een periode van zo’n 20 jaar reeds
waarin velen dat in hun carrière ondervinden, is
de hoop niet bijster hoog. Ronduit wordt - vrij weergegeven
- ook in het akkoord gezegd dat niet alle vernieuwingen
die de Regieraad voorstaat de belangen en positie van de
architect dienen, of noodzakelijk zijn daarvoor. Met alle
respect, beste mensen, maar hier kan ik mij niets redelijks
bij voorstellen en dit akkoord ware dus beter niet gesloten.
Wel is verder overleg voor begripsvorming en diepere beschouwing
van zaken met de BNA in aller belang.
De Breed Werkende Architect (BWA)
Met de stichting Integraal Werkende Architecten willen de
architecten hun bijdrage leveren aan het integraal ontwerpen
en de dialoog aangaan met andere marktpartijen. Prima idee
dacht ik, maar uit een notitie in het BNA-blad van mei 2003,
“BWA integraal ontwerp en advies”, wordt de
defensieve attitude en het verdedigen van een eigen belang
tegenover de rest van de markt, behoudens uiteraard de opdrachtgever,
bevestigd. Anders dan de andere partijen in de procesketen,
zegt de BNA ook (in het akkoord met de Regieraad) geen fricties
te kennen in de vertrouwensbasis met opdrachtgevers. Zij
zijn dus anders dan de anderen. In de notitie uit reeds
2003 staat o.a. dat men systematieken wil ontwikkelen voor
kosten, tijd en kwaliteitsbewaking, alsmede voor digitaal
beheer van gebouwgegevens. Ook zouden zij als zelfbenoemde
onafhankelijke partij de hoeveelhedenstaten moeten maken
en beheren. Het wiel uitvinden dus, in plaats van echt samenwerken!
En dit allemaal op terreinen, waar anderen reeds tientallen
jaren een voorsprong hebben. En voorts, terwijl je de hoeveelhedenstaten
direct uit het digitaal 3D bouwmodel kunt halen, of liever
nog, het erin kan laten zitten, zodat de aannemer het model
verder en voor zich kan detailleren om er dan zelf nog veel
meer data uit kan halen middel BIM (Building Information
Modelling). Ik begrijp de BNA houding niet! Wij zoeken met
vele anderen van harte en intensief al jaren samenwerking
met architecten en willen hen integraal betrekken in de
vooruitgang van dingen, met behoud van hun gewaardeerde
en geëigende rol en positie, maar het komt, uitzonderingen
daargelaten, niet van de grond.
De samenwerking zit muurvast.
Bij de huidige stand van zaken kan ik opdrachtgevers die
voornemens zijn een integrale projectaanpak en dus vooreerst
een integrale ontwerpaanpak, te implementeren, omwille van
het project- en opdrachtgeversbelang niet anders adviseren
dan het procesmanagement/de regie (als onderdeel van projectmanagement
en niet andersom), 3D modellering en de daarmee geïntegreerde
projectbeheersingsystemen nadrukkelijk in handen te leggen
van een enkele daartoe wel geëquipeerde derde partij
en dus niet bij de architect. Dit kan als gevolg hebben
dat zelfs dat deel van de voorbereidende en coördinerende
werkzaamheden (dus ook het bijbehorende gedeelte van het
honorarium) die normaliter wel het domein zijn van de architect,
overgeheveld worden naar die integrerende derde partij van
de totaalaanpak. Dit gaat ongetwijfeld op weerstand stuiten
en daarmee wordt echte samenwerking weer lastig. Ook is
het dan twijfelachtig of een politiek en beleidsgedreven
opdrachtgever voor dit gekrakeel zijn nek zal uitsteken.
De gemiddelde opdrachtgever was toch al reeds bevangen door
vrees en twijfel omtrent al die innovatieve drang. Helaas,
wij zitten met z’n allen in een impasse. Alhoewel,
waarschijnlijk de architect niet. Maar de echte weg uit
deze impasse kenden wij allen eigenlijk al. Echte samenwerking
en aanvaarden van een gedeelde verantwoordelijkheid!
Regieraad Bouw weer aan zet
Wij spreken allen eendrachtig over vooruitgang en vernieuwing,
maar helaas Geachte Regieraad Bouw, in de praktijk komt
er eigenlijk niet zo heelveel van terecht. Mijn nadrukkelijke
verzoek aan de Regieraad Bouw is dan ook, zich nadrukkelijker
op de opdrachtgevers te richten dan op opdrachtnemers en
daarmee meer dan alleen Vernieuwingsakkoorden te sluiten.
Concrete en duidelijke programma’s dienen bovendien
afgesproken te worden waarin partijen samenwerken en zich
verbinden gestelde Targets te halen. Misschien doet U dat
overigens ook reeds! Met de gremia in de onderwijs en zorgsectoren,
waaronder ook de ministeries dienen noodzakelijk ook contracten
gesloten te worden. Een akkoord met alleen het College Bouw
(CBZ) isrelevant, maar nog niet voldoende voor de zorgsector.
Ik verzoek de Regieraad dan ook de onderwerpen als hierboven
besproken in hun verdere programma goed tot uiting te laten
komen en bovendien ook nog te contracteren en noodzakelijke
nadere afspraken te maken ter zake zelfs concrete criteria
voor vernieuwend en innovatiebevorderend aanbesteden. Dus
wel concreter van aard dan de Aanbestedingswet en allerhande
(toegezegde) Leidraden ter zake. Als een opdrachtgever niet
ten minste als voorwaarde stelt, of anders vereist, dat
bepaalde integrerende systemen (3D), methodes en contractvormen
ten nutte van o.a. een integrale aanpak, verhoogde kwaliteit
en veiligheid, alsmede verlaging van faalkosten toegepast
zullen, of moeten worden, zal er weinig van ook uw doelstelling
terecht komen.
Problematiek als recent in het nieuws
zoals, grote kostenoverschrijdingen op
bv de Noord-Zuidlijn en de Afvalcentrale Amsterdam, mislukte
aanbestedingen (m.n. voor ziekenhuisprojecten),
constructieve interfaceproblemen als op
het Bos en Lommerplein, de Schipholbrand en de veiligheid,
Instortingen, etc., zullen zich dan blijven
herhalen.
Alle betrokken partijen hebben een eigen verantwoordelijkheid,
maar een stevige duw in de rug door uw Raad is wel nodig.
Mr.ing. Alex De Maesschalck,
directeur van ADM Management Consultants,
bouw-, management- en juridisch adviseur.
E-mail: info@admadvies.nl
Meer info: ADM Bouwmanagement
meer opinie: de Vernieuwingsakkoorden
- Waarborgen
de Vernieuwingsakkoorden Regieraad Bouw ook vernieuwing
- Vernieuwingsakkoorden
Regieraad Bouw vaak wisselend en impliciet
bron: Cobouw
|
.
