Nieuws van en voor bouwgerelateerde bedrijven
19-8-2003
Scherpere concurrentie: arbo het kind van de rekening
?
De komende jaren zullen tienduizenden banen in de bouw
verdwijnen, zegt voorzitter Elco Brinkman van het
Algemeen Verbond Bouwbedrijf in het Financieele Dagblad
van maandag 30 juni jl. Brinkman verwacht een scherpere
concurrentiestrijd.
Enerzijds is dat het gevolg van de verslechterde conjunctuur,
anderzijds speelt de parlementaire bouwenquête de
bouwnijverheid parten. De enquête heeft de marktverhoudingen
veranderd, meent Brinkman. Na een periode van ongeoorloofde
afspraken is er nu weer sprake van ‘eerlijke’
concurrentie.
Door die eerlijke (lees: grotere) concurrentie zal nu voor
veel bedrijven een uitermate goede overlevingsstrategie
noodzakelijk zijn. In de praktijk zal dat vaak neerkomen
op besparingen op de kosten van bijvoorbeeld materialen.
Maar ook zullen bezuinigen op de kosten van de arbeidskracht
hier en daar onontkoombaar zijn. Toch zal dat voor veel
bedrijven het laatste redmiddel zijn. Zij zullen eerst gaan
zoeken naar andere kostenposten. Zoals die van de arbeidsomstandigheden
misschien?
Verwerpelijk
Natuurlijk kost het verbeteren van de arbeidsomstandigheden
geld. En niet altijd zie je het directe resultaat van een
veiligheidscursus of de aanschaf van een arbovriendelijk
hulpmiddel. Sterker nog, soms ondervindt het voorbeeldige
bedrijf nadeel van zijn goedbedoelde inspanningen om de
arbeidsomstandigheden te verbeteren. Collega-bedrijven die
het met de veiligheid niet zo nauw nemen, kunnen goedkoper
werken en maken zo meer kans opdrachten te verdienen.
Ik heb al eerder in mijn bijdragen aan deze krant geschreven
dat het gebruiken van de arbeidsomstandigheden als concurrentiemiddel
een slecht uitgangspunt is. Nu dit onder druk van de verslechterende
economische omstandigheden misschien verleidelijk wordt,
vind ik het niet minder verwerpelijk.
Beknibbelen
De verwachte hardere concurrentie in de komende jaren zie
ik als een serieuze bedreiging voor het huidige niveau van
de kwaliteit van de arbeid. In de afgelopen jaren is hard
gewerkt om te komen waar we ons nu bevinden; in een opgaande
lijn. De ongevallen nemen af, het ziekteverzuim ligt precies
op het landelijke gemiddelde en het bewustzijn onder werknemers
omtrent het belang van de veiligheid en gezondheid vertoont
een opgaande beweging.
Nu beknibbelen op de kosten van scholing, veiligheidsmaatregelen
en mensen die zich met de veiligheid bezighouden, breekt
datgene af wat gedurende jaren zorgvuldig is opgebouwd.
Dat zou een desastreuze ontwikkeling zijn. Niet alleen ontstaat
daarmee een grote kans dat het ziekteverzuim en het aantal
ongevallen stijgen, óók doen slechte arbeidsomstandigheden
afbreuk aan het imago van de bedrijfstak, terwijl het er
juist om gaat het imago te verbeteren. Want een goed imago
bevordert de aantrekkelijkheid van de sector voor potentiële
instromers.
Bezuinigen op de arbeidsomstandigheden zet bijna zeker
een dergelijke negatieve trend in. Die kan jaren gaan duren.
En komt hierin over enkele jaren wellicht een kentering,
dan zal het nog eens jaren duren voordat het huidige niveau
van de arbeidsomstandigheden weer is bereikt. Een negatieve
lijn zal op de lange termijn hoe dan ook meer kosten met
zich meebrengen dan dat korte-termijnbesparingen op de arbeidsomstandigheden
vandaag de dag opleveren.
Committeren
In de afgelopen jaren hebben werkgevers en werknemers in de CAO afspraken gemaakt over de veiligheid en gezondheid. Samen met de overheid zijn ook nog arboconvenanten afgesloten. Dit zijn belangrijke aandachtspunten voor de komende jaren. Alle partijen die zich hebben gecommitteerd aan de goede uitvoering van deze afspraken, zouden zich hieraan ook moeten blijven committeren en niet bezwijken onder de druk van de economische omstandigheden. De overheid, maar ook individuele werkgevers en werknemers moeten voortdurend één doel voor ogen hebben: de veilige en gezonde werkplek, recessie of niet.
Cees van Vliet
Algemeen directeur Arbouw
in Amsterdam
