Nieuws van en voor bouwgerelateerde bedrijven
22 december 2003
Maatwerk gewenst bij aanbestedingsvorm
Bij de keuze van de juiste aanbestedingsvorm voor een publiek
investeringsproject worden in een competitief vergelijk
de verschillen tussen de diverse aanbestedingsvormen uitgediept.
Er bestaat echter geen beste aanbestedingsvorm.
Een project moet altijd de best passende aanbestedingsvorm
zoeken. De discussie zou zich volgens André
Betting en Wesley Veekman niet alleen moeten richten
op de vraag op welke manier de beste prijs-kwaliteit verhouding
wordt bereikt maar ook hoe een publieke dienst optimaal
kan worden geleverd.
Naast de traditionele aanbestedingsvormen komen innovatieve
contracten en pps-constructies steeds nadrukkelijker
op de Nederlandse aanbestedingsmarkt. Een inhoudelijk vergelijk
tussen deze contractvormen is veelvuldig onderwerp van publiciteit.
Hierbij wordt het gooien van modder niet geschuwd. Deze
competitieve vergelijking is onnodig. De beste aanbestedingsvorm
bestaat niet.
Afhankelijk van het project moet het best passende contract
worden gekozen. Vergelijk het met een kwaal: De één
is te genezen met penicilline, de ander met een aspirientje.
De genezing staat centraal. En daarbij moeten we blijven
leren van de ontwikkeling van de geneesmiddelen. De centrale
vraag is hoe een publieke dienst optimaal kan worden geleverd.
Een publieke dienst beperkt zich niet tot een project maar
omvat meer. Je zult dus eerst een diagnose moeten stellen
van het publieke probleem alvorens de best passende aanbestedingsvorm
bij een project te zoeken.
Uitwerking
Het succes van een publieke dienst houdt meer in dan alleen
de verwezenlijking van een project. De door de overheid
te leveren dienst moet op de gebruiker zijn toegespitst.
De gebruiker van de publieke dienst bepaalt het uiteindelijke
succes. Neem bijvoorbeeld weginfrastructuur. De gebruiker,
de automobilist, wil veilig en in zo kort mogelijke tijd
van A naar B rijden. Het gaat hem om een veilige en vlotte
doorstroming op het hele traject. Een viaduct, drie rijbanen,
verkeersinformatie of het wegonderhoud zijn slechts losse
onderdelen van het traject.
De afzonderlijke onderdelen zijn voor de automobilist minder
van belang maar het geheel wel. Zo kan een arts een hartkwaal
verhelpen, maar als hij voorbijgaat aan de longkwaal bereikt
hij het doel niet.
Ook een investeringsproject moet breder worden
gezien. Het gaat om de uitwerking die een investering
op de totale publieke dienst heeft. Dit gebeurt nog veel
te weinig. De projectkenmerken hebben een grote invloed
op de keuze van de beste aanbestedingsvorm van een project.
Essentieel hierbij is de levenscyclus. De projectonderdelen
ontwerp, bouw, onderhoud, beheer maar ook de financiering
zijn in een levenscyclus benadering onlosmakelijk met elkaar
verbonden door het simpele feit dat ze elkaar onderling
beïnvloeden. Door hier al in een vroeg stadium rekening
mee te houden en onderdelen te integreren kan winst worden
behaald. Zo kan al aan de ontwerptafel rekening worden gehouden
met de bouw en het toekomstig onderhoud.
Wat de optimale integratie van projectonderdelen is moet
uiteraard zorgvuldig worden afgewogen. Daarvoor zijn instrumenten.
Het achterstallig onderhoud van de Nederlandse lijninfrastructuur
laat zien dat de levenscyclus denkwijze nog geen gemeengoed,
maar wel wenselijk, en kan bijdragen aan de publieke dienst.
Dogmatiek
Een overheidsproject beoogt de totale publieke dienstverlening
naar een hoger niveau te tillen. Het publiek belang is er
natuurlijk mee gediend dat altijd zorgvuldig met de publieke
middelen wordt omgesprongen. Daarvoor moet de best passende
aanbestedingsvorm voor een project worden gekozen, waarbij
de uitwerking van de investering optimaal bijdraagt aan
de oplossing van het publieke probleem. Geen dogmatiek maar
maatwerk.
André Betting is plaatsvervangend
directeur van het Kenniscentrum PPS.
Wesley Veekman is adviseur van het Kenniscentrum
PPS. Het Kenniscentrum PPS is onderdeel van het Ministerie
van Financiën in Den Haag.
