Nieuws van en voor bouwgerelateerde bedrijven

3 juni 2004

Innovatie vindt plaats in midden- en kleinbedrijf
door: Bert van Dijk - Het Financieele Dagblad

Nederland verwaarloost zijn toppositie op het gebied van zonne-energie, vindt ex-Shell-manager Gosse Boxhoorn. Hij wil het tij keren met de bouw van een zonnecellenfabriek.

'Weet je waarom er in Zuid-Limburg zo'n bloeiende keramiekindustrie is ontstaan? Omdat de lokale overheid op een gegeven moment besloot dat alle slagers tegeltjes moesten hebben vanwege de hygiëne.'
Gosse Boxhoorn, ex-directeur van Shell Solar Energy en nu voorzitter van de zonne-energiesectie van de branchevereniging Holland Solar, gebruikt het voorbeeld om aan te geven dat de overheid een effectief industriebeleid kan voeren. Ook op het gebied van duurzame energie. Niet door het geven van subsidies op de aanschaf van nieuwe technologieën, maar door het gebruik ervan te stimuleren.

Boxhoorn (51) was twintig jaar werkzaam bij Shell alvorens in 2001 over te stappen naar OTB Engineering. Sinds oktober vorig jaar is hij zelfstandig ondernemer. Hij heeft het ondernemersinstinct lange tijd kunnen onderdrukken, maar nooit laten verdwijnen.
'OTB is een zeer innovatief bedrijf, maar ik ben nu op een leeftijd gekomen, dat mijn keuzes definitief worden. Ik wil toch een keer ondernemer zijn geweest', zegt Boxhoorn, die samen met twee partners het bedrijf Solland Solar Energy BV oprichtte.
Doel is om in Nederland een zonnecellenfabriek te bouwen en het gebruik van en onderzoek naar nieuwe technologieën en toepassingen op het gebied van zonne-energie te stimuleren. Een initiatief dat precies aansluit op de wensen van het huidige kabinet: meer starters, duurzaamheid en hoogwaardige technologieën in eigen land ontwikkelen. Voeg daarbij het feit dat Nederland de afgelopen jaren stevig in zonne-energiekennis heeft geïnvesteerd en in Europa de tweede plaats bezet - achter Duitsland - als het gaat om geïnstalleerde zonne-energievermogen, en het is duidelijk dat Boxhoorn hoopvol is gestemd.

Prachtige uitgangspositie
'We hebben een prachtige positie opgebouwd in de afgelopen jaren onder Wijers en Jorritsma (ex-ministers van Economische Zaken, red.), maar wat gebeurt er nu: dit kabinet laat prachtige mogelijkheden liggen. Het heeft de subsidies op de aanschaf van zonne-energiesystemen eind vorig jaar afgeschaft. Ik ben niet voor subsidies, maar ik mis een duidelijk industriebeleid als alternatief. Dat komt mede omdat de overheid verzuild is. EZ lijkt de zonne-energiepolitiek over te laten aan Vrom, die alleen maar naar energiebesparing en de uitstoot van CO2 kijkt. Terwijl EZ juist het gebruik van nieuwe technologieën kan stimuleren door er een markt voor te creëren.'

Boxhoorn ziet in Duitsland een voorbeeld. Dat geeft geen subsidie op de aanschaf van zonnepanelen, maar op het gebruik ervan, via een terugleververgoeding. Daardoor is in het land een bloeiende zonne-energie-industrie ontstaan. Er werken in Duitsland inmiddels 10.000 mensen in de sector. In Nederland telt de sector nu 1000 mensen, maar voor hoelang nog?'

Toch is het volgens Boxhoorn nog niet te laat voor Nederland. Hij wil een bijdrage leveren door de fabriek in Nederland neer te zetten, ook al is het ondernemersklimaat. in Duitsland veel aantrekkelijker. 'De Duitsers zien me graag komen. Ik kan de fabriek er vandaag met 40%-50% subsidie gaan bouwen. Dat kan in Nederland niet, maar ik ben eigenwijs en wil de fabriek in Nederland. Ik vind het zonde als deze hoogwaardige kennis weglekt uit ons land.'

Technologiedriehoek
En dus wil Boxhoorn de fabriek in Nederland bouwen, bij voorkeur in de technologiedriehoek Eindhoven-Aken-Leuven, want 'daar zit de kennis'. De productievestiging zal aanvankelijk werk bieden aan vijftig mensen, maar naar verwachting uitgroeien tot tweehonderd arbeidsplaatsen in 2010. De euro 17 mln kostende fabriek zal onder andere worden gefinancierd door Boxhoorn en zijn mede-initiatiefnemers, een strategische partner, een regionale investeringsmaatschappij, een aantal 'business angels' en een deel via subsidies. Hij hoopt deze zomer alles rond te hebben.
De fabriek moet verschillende soorten zonne-energiecellen gaan produceren. Zo wil Boxhoorn zich ook richten op nieuwe toepassingen voor gevels, autodaken en mobiele apparatuur zoals laptops en mobiele telefoons. Volgens Boxhoorn zijn er nu al zestien afnemers voor de nog te bouwen fabriek. 'We zijn de komende drie jaar al uitverkocht.'
Dat het idee in Nederland leeft dat zonne-energie een hype was en op de terugtocht is - Shell sloot in 2003 nog een zonnecelfabriek in Helmond - is volgens Boxhoorn een misvatting. 'De hype vindt nu alleen buiten Nederland plaats, maar de groei is er wel degelijk, in Japan, de VS, Duitsland en de overige EU landen. De markt voor zonne-energiecellen is een van de weinige die al jaren groeit met 30% per jaar en dat naar verwachting de komende jaren blijft doen tot ver na 2050.

Mkb vs multinationals
Om daarvan te profiteren moet vooral het midden- en kleinbedrijf (mkb) volgens Boxhoorn meer steun krijgen. 'Innovatie vindt vooral plaats in het mkb. Grote multinationals als Philips en Shell kunnen het zich veroorloven jaren over onderzoek doen, maar een mkb'er moet echt binnen twee jaar een nieuw product op de markt brengen, anders gaat het mis.'
Boxhoorn steunt de strategie van de overheid om een aantal technologiegebieden aan te wijzen waarop Nederland moet excelleren. Al was het maar om de universiteiten enigszins te sturen. Wel vindt hij dat sommige keuzes vooral de multinationals in de kaart spelen.
'Neem katalyse. Dat is door de overheid aangewezen als een van de kerngebieden waar Nederland op wil excelleren. Katalyse, dat is nota bene de ''core business'' van Shell. Die kunnen dat zelf wel betalen', meent de ex-Shell-manager. Zonne-energie is een betere keuze. 'Wist je dat die panelen heel lang geen onderhoud nodig hebben? Het is het enige product ter wereld waarop de fabrikant 25 jaar garantie geeft.'

 

Bron: Het Financieele Dagblad