Nieuws van en voor bouwgerelateerde bedrijven

20 juni 2004

Pi-frames en Wing-vloeren in hoofdkantoor Rijkswaterstaat Zeeland

Om een hoge kwaliteit te koppelen aan een hoog bouwtempo werd bij de bouw van het nieuwe hoofdkantoor voor Rijkswaterstaat Zeeland gekozen voor een combinatie van PI-frames en Wing-vloeren. Om tijd te winnen, mocht ABT van opdrachtgever Rijksgebouwendienst vooraf de prefab geheel uittekenen.

Naast het Kanaal door Walcheren, aan de rand van het historische stadscentrum van Middelburg, verrijst Poelendaele, het door de Amsterdamse architect Paul de Ruiter ontworpen hoofdkantoor voor Rijkswaterstaat Zeeland. De Ruiter houdt van strakke, lange lijnen en die zijn aan het gebouw nu al goed af te lezen. De Ruiter houdt zich ook al vele jaren bezig met energie-efficiënt ontwerpen van gebouwen, en dat heeft zo z’n effecten op de gebouwconstructie. Die zijn van buitenaf niet te zien, want grotendeels weggewerkt in de vloerconstructie.

Wing-vloer
Om in de kantoorruimten een grotendeels vrij en hoog plafond te kunnen maken, zijn de verschillende leidingen weggewerkt in de vloerconstructie. Die is opgebouwd uit 2,4 meter brede breedplaten met daarop 1,20 meter brede kanaalplaten. In doorsnede ziet dat eruit als een vliegtuigromp met vleugels, vandaar Wing-vloer.

In de tussen twee kanaalplaten overblijvende ruimte liggen de leidingen, die uiteindelijk worden ingebed in schuimbeton. Dat is niet nodig om de leidingen te fixeren of beschermen, maar om voldoende draagkracht te geven aan eventuele binnenwanden. Daarnaast speelt de geluidsisolatie een rol.
Voordeel van deze werkwijze is, dat aanmerkelijk sneller kan worden begonnen met het aanbrengen van leidingwerk. De installatie groeit als het ware mee met de ruwbouw. Om esthetische redenen is het oplegdetail van de vloeren in de gevel aan de zijde van het Kanaal door Walcheren als een natte verbinding uitgevoerd. Daardoor moest alsnog veel wapening handmatig worden aangebracht. “Een stukje leergeld voor zowel de aannemer als de adviseur”, zo omschrijft projectleider ing. C. Cornelisse van BAM Utiliteitsbouw met gevoel voor understatement dit in de praktijk tegenvallende detail.

PI-frames
Om de glasgevel vrij te kunnen houden van de kolommen, een wens van de architect, en snel te kunnen stapelen zodat met het volgende bewerkelijke vloervlak kon worden begonnen, is gekozen voor PI-frames. Dat zijn liggers op twee steunpunten die aan beide zijden ruim overkragen. “In vier dagen tijd hadden we via het PI-frame concept een halve verdieping staan”, aldus Cornelisse. BAM had er namelijk voor gekozen het gebouw over de lengte in twee delen te knippen en die in de ruwbouwfase als aparte bouwstromen te behandelen. Het doel daarvan was tijdwinst.
In de ruwbouwfase is de meeste tijdwinst te boeken, maar normaliter kun je met de productie- en uitvoeringsgerichte uitwerking van de prefab pas beginnen na de aanbesteding. Bij een late bouwstart en een vaste opleverdatum levert dat allerhande problemen op bij de productie en toelevering van prefab-betonelementen. Meestal komt het neer op per gebouwlaag produceren en monteren, omdat de constructietekeningen gedeeltelijk nog niet klaar zijn, voor de betonfabriek geen ideale situatie.

Toen bij het definitief ontwerp bleek dat het gebouw eigenlijk te klein was voor alle medewerkers, is besloten om het met 10 meter te verlengen en tevens om de werkwijze aan te passen. Om tijdwinst te boeken bij de prefabproductie kreeg adviseur ABT voorafgaand aan de feitelijke aanbesteding van opdrachtgever Rijksgebouwendienst een aparte opdracht om alle betonelementen zover mogelijk uit te tekenen. “Bij de start van de aan BAM gegunde bouw hadden we zodoende twee maanden voorsprong ten opzichte van de gebruikelijke situatie. De Rijksgebouwendienst heeft daarbij echt zijn nek uitgestoken, want het blijft een risico als de aanbesteding niet zou uitpakken als beoogd. Dan kan een dure stapel tekeningen min of meer de prullenbak in.” aldus Geutjes.
Uit eigen ervaring sprekend, zwakt BAM-projectleider Cornelisse dat risico wat af: “Het gebeurt wel vaker dat vóór de aanbesteding door de directievoerende partijen wordt gesproken met een prefableverancier. Deze leverancier wordt dan aan de hoofdaannemer opgelegd.”

Faalkosten
Het vooraf uittekenen van de prefab gaf betonproducent Geelen tijd om de malinzet goed te organiseren, de logistiek voor te bereiden enzovoort. Het verminderde ook de faalkosten. “Door de compleet uitgewerkte prefabtekeningen kunnen wij vooraf eventuele problemen eruithalen. Constructeurs weten nu eenmaal niet alles over de prefabproductie. Wij halen daarmee wel een heel stuk verantwoordelijkheid naar ons toe”, aldus Wismans. “Voordeel is dat, aangezien alle voorzieningen op tekening staan, je uiteindelijk minder risico’s loopt. Heel spannend was overigens de maximum-hoogte van sommige elementen, die met hun 4,84 meter maar net over de weg waren te vervoeren.” Nadeel is volgens hem dat, om de gewenste tijdwinst te kunnen boeken, er minder tijd is voor overleg tussen alle partijen.

bron: Cobouw