Nieuws van en voor bouwgerelateerde bedrijven

22 juni 2004

ARW 2004 - Rechter bepaalt bij onenigheid gunning

In het nieuwe aanbestedingsreglement (ARW 2004) is geregeld dat de rechter kan bepalen of de procedure mag doorgaan.

Het nieuwe reglement, dat vanaf 1 augustus gaat gelden, is een verslechtering van de positie van de bouwer ten gunste van de opdrachtgever. Kritische vragen van Defensie en Financiën zijn de oorzaak dat het reglement week na week op de ministerraad naar achteren schoof. Hoewel nog steeds niet formeel vastgesteld, beschikt Cobouw inmiddels over een definitieve versie.

Vooralsnog gaan alleen de vier bouwministeries (VROM, Verkeer en Waterstaat, Defensie en Landbouw) werken met het nieuwe reglement. Andere ministeries, provincies, gemeenten en waterschappen mogen hun eigen regels blijven volgen.
Het reglement telt maar liefst 270 pagina’s, bijna een verdrievoudiging van het UAR 2001. Daarin zijn twaalf procedures uitgewerkt met zes voor Europese aanbestedingen (werken vanaf 5,9 miljoen euro) en zes voor nationale aanbestedingen. Daarbij is aandacht voor zowel openbare als onderhandse aanbestedingen. Ook zijn extra bepalingen opgenomen voor experimenten en elektronisch veilen.

Er is echter helemaal niets geregeld voor publiek-private samenwerkingen. Daarover heeft het ministerie van Financiën kritische vragen gesteld, maar die zijn niet verwerkt. Opdrachtgevers zijn verplicht hun aanbestedingen schriftelijk te publiceren, maar mogen volgens het nieuwe reglement volstaan met een aankondiging en een verwijzing naar internet.

Belangrijkste wijziging is de omkering van de bewijslast bij ‘niet passende aanbiedingen’. De aanbestedende dienst hoeft niet meer te gunnen als de offertes boven de eigen raming uitkomen. Het is aan de laagste bieder om aan te tonen dat de raming van de opdrachtgever niet klopt. Tot op heden geldt dat de laagste bieding als marktconform geldt en stuurt de Raad van Arbitrage de opdrachtgever terug naar de onderhandelingstafel als de partijen er niet uitkomen.

Meetekenen
De uitsluitingsgronden van aannemers zijn ongewijzigd en betreffen de zeven bepalingen uit de Europese richtlijn. Nieuw is echter dat de hoogste bestuurders moeten meetekenen bij offertes. Zij verklaren schriftelijk dat er geen prijsafspraken zijn gemaakt of andere overtredingen van de Mededigingswet.
Als extra zekerheid is de bepaling geschrapt dat de aanbestedingsenveloppen ongeopend moeten worden geretourneerd aan de inschrijver. De opdrachtgever krijgt daarmee het recht om de offertes te openen. Diezelfde opdrachtgevers hoeft trouwens alleen de economisch meest gunstige bieding bekend te maken als een aanbesteding daarop selecteert. De andere offertes hoeven niet meer te worden voorgelezen.

De zogenoemde gestanddoeningstermijn voor gunning wordt verlengd van 30 naar 45 dagen. Bovendien is de opdrachtgever verplicht alle inschrijvers voor gunning schriftelijk op de hoogte te stellen van een voorgenomen gunning. Nederland is daarmee een van de eerste Europese landen dat het zogenoemde Alcatel-arrest verwerkt in nieuwe wetgeving.

Het Alcatel-arrest uit 1999 stelt dat het onterecht is als aannemers alleen een beroep doen op een schadevergoeding achteraf als zij ten onrechte een werk niet gegund hebben gekregen. Niet meer de Raad van Arbitrage, maar de rechter buigt zich over de zaak als er verschil van mening is. De opdrachtgever moet wel de uitkomst van een eventueel kort geding afwachten, maar hoeft niet te wachten op de bodemprocedure alvorens te gunnen.

Belangrijkste wijzigingen
• twee regelingen ineengeschoven
• openen enveloppen toegestaan want ‘ongeopend retourneren’ is geschrapt
• omkeren bewijslast ‘niet-passende aanbieding’: zorgvuldige raming opdrachtgever maatgevend
• verplicht meetekenen bestuurder
• bepaling rekenvergoeding vervalt
• ontwerpvergoeding niet geregeld
• geen aparte anti-leurregeling
• rechter in plaats van Raad van Arbitrage
• voorlezen andere bedragen bij economisch meest gunstige bieding overbodig
• 15 dagen extra voor gestanddoening naar aanleiding van zogenoemde Alcatel-arrest
• mogelijkheid tot publicatie van aankondiging met internetverwijzing
• mogelijkheid tot experimenten, maar pps niet apart geregeld
• mogelijkheid tot elektronisch veilen
• uitsluitingsgronden bij gunning ongewijzigd

bron: Cobouw