Nieuws van en voor bouwgerelateerde bedrijven

10 oktober 2004

Hoe meer we malen, hoe sneller we dalen
Prof. dr. Henk Saeijs Erasmus Universiteit Rotterdam

Laag Nederland is door veenvorming en sedimenten millennia lang, tientallen meters meegegroeid met de zeespiegelrijzing. Duizend jaar geleden begon de mens dijkjes aan te leggen en het moeras te ontwateren waardoor het meegroeien met de zee werd gestopt. Een sluipend proces van irreversibele bodemdaling (in duizend jaar ca –5 m t.o.v. de zeespiegel) trad op.

Een dijk in de twaalfde eeuw was op maaiveld zo’n 15 m breed en 4 m hoog. Een gemiddelde zeedijk nu heeft een basis van 100 m is al gauw 15 m hoog.
De bodemdaling gaat nu zelfs nog versneld door, als gevolg van het onverantwoord vol bouwen van de polders (bijvoorbeeld het Groene Hart van Zuid-Holland). "Hoe meer we malen, hoe sneller we dalen."

Door hier projectontwikkelaars hun gang te laten gaan, onder het motto ‘laat het marktmechanisme zijn werk maar doen’, is het hek van de dam. De korte termijn wint het van de lange; wij de baten, onze nakomelingen de lasten. We worden steeds afhankelijker van dijken en dijkonderhoud is door de eeuwen heen niet ons sterkste punt gebleken (iedere zes generaties een super watersnoodramp). We bevinden ons op een doodlopende weg. Dwaas genoeg investeren wij het meest in dit kwetsbare lage deel van ons land.

Het veiligheidsbesef van de bevolking is slecht ontwikkeld, door polderblindheid en teveel vertrouwen op de techniek. Toch is dit nodig om draagvlak te krijgen voor het nemen van drastische maatregelen. Geconstateerd wordt dat het niet aan de dijken ligt, maar dat de bodemdaling en zeespiegelrijzing de werkelijke oorzaken van de problemen zijn. Door alle aandacht te richten op de keringen en niet op de werkelijk oorzaken, mist men kansen. Er is grote noodzaak tot innovatie, want ook dijkversterking kent haar genzen. Die innovatie is overigens al in volle gang (bijvoorbeeld stormvloedkeringen en overlopende dijken). Het gaat echter niet alleen om technische oplossingen (zoals ruimte voor de rivier of ontpolderen). Ruimtelijke Ordening moet dan ook een veel belangrijker rol spelen.

Studie moet worden verricht aan innovatieve ideeën zoals ‘overlopende dijken’, ‘gecontroleerde inundaties van polders’ en aan terpeneren (het ophogen van gebieden tot deltahoogte waardoor dijken overbodig zijn). Deze zijn nu reeds te vinden (circa 180 km2) bij buitendijks gelegen haven- en industriegebieden zoals het Sloegebied bij Vlissingen en Europoort. Het leven op zo’n moderne terp is veiliger dan in een polder want bij extreem hoog water krijg je daar natte voeten, maar in een polder verdrink je.

Prof. dr. Henk Saeijs
Erasmus Universiteit Rotterdam

bron: BuildingBusiness