21 oktober 2005

Steek vooral energie in versneld doorkomen van jonge professionals
Publicatie met toestemming van de auteur*

Duidelijk is dat de geïntegreerde contracten worden beheerst door managers, juristen en financiële consultants. Daarmee staan de mensen waar het in de gewone wereld om draait – de eindgebruikers en de innovatieve spelers in de keten – volledig buitenspel. Mooie, leuke en innovatieve bouwwerken worden immers niet gevraagd. De ‘business cases’ leveren momenteel alledaagse dingen op. Hennes de Ridder vraagt zich af hoe het dan wel moet. Hoe krijgen we het systeem wel werkend?

Een goede zaak is dat bouwbreed de wens is geuit om te proberen een op diensten georiënteerde sector te creëren. Welnu, als we het over diensten hebben dan gaat het enerzijds over een langjarige verbintenis en anderzijds veranderende omstandigheden. Aldus wordt de scope in de normale dienstenwereld helemaal niet dichtgetimmerd en wordt in ieder geval de vraag door het aanbod bepaald.

Budget
De vrager betaalt wat hij geleverd krijgt en er wordt dus nimmer vooraf een prijsje gefixeerd over de langjarige dienst. De dienstenleveranciers hebben allang bedacht dat waarzeggen een te smalle basis is voor een zakelijk contract. Het voorspellen van smaak, klimaat, regelgeving, technologische vooruitgang, economie en de financiële markten is nauwelijks of niet mogelijk en als je het al probeert in ieder geval erg duur. Voorts zal de bouw eens moeten bestuderen wat een normaal mens doet bij het invullen van een behoefte en zijn streven naar maximaal nut. Die begint met een globaal beeld van zijn wensen die hij minimaal vervuld wil zien met een daarbij behorend globaal beeld van een systeem wat daarvoor in aanmerking komt. Hij voorziet dit minimum pakket van een budget. Hij verschaft zichzelf daarmee een grote keuzevrijheid en verkent de markt, omdat hij weet dat hij zijn wensen nooit vooraf in kaart kan brengen zonder dat hij weet wat er allemaal mogelijk is. Het aanbod kan hem vervolgens verrassen.

Vooral met meer waarde dan hij verwacht, maar ook met een lagere prijs dan zijn budget of met beide. Hij kiest degene die hem het meeste nut geeft. In de veranderende wereld komt hij tijdens de contractperiode geregeld terug bij zijn aanbieder om zijn nut te maximaliseren. Dan verandert de waarde, de prijs of beide maar hij betaalt in ieder geval alleen wat hij daadwerkelijk geleverd krijgt.

De aanbodketen bestaat uit partners die alle snufjes en nieuwigheden doorlopend kunnen en willen aanbieden. Als we dit nu ook eens in de bouw gaan doen dan verandert de sector echt. Dan wordt de waarde groter dan de opbrengst (voordeel eindgebruiker), de opbrengst groter dan het budget (voordeel initiatiefnemer), het budget groter dan de prijs (risicopot en speelruimte opdrachtgever), en de prijs groter dan de kosten (winst aanbieder). Alle direct betrokkenen zijn dan tevreden. Dat is heel wat anders dan de huidige bouw. Daar is nu de waarde gelijk is aan de opbrengst, die weer gelijk is aan het budget, dat op zijn beurt weer gelijk is aan de prijs, die tenslotte gelijk is aan de kosten. In deze situatie is niemand tevreden behalve de indirect betrokken adviseurs. Hier wordt een omwenteling bepleit van de publieke bouw, waarbij het streven naar nut van de normale consument wordt vertaald naar het publieke domein en waar dat dus eenduidig, meetbaar en transparant wordt gemaakt.

Bouwtop
Het is het laten participeren van eindgebruikers en het mobiliseren van de aanbodketen in een dynamisch proces in plaats van dichtgetimmerde functionele specificaties, waar slechts één oplossing bij past. Zeker is dat – als het komt – de tevredenheid van de eindgebruikers, de rendementen van de aanbieders, alsmede het maatschappelijk nut van het bouwen substantieel zullen toenemen. Op papier is deze manier van werken er al en past zelfs in de huidige regelgeving. Er wordt hier en daar al geëxperimenteerd. Maar de cultuur en structuur moeten wel om. Dat zal nog wel even duren omdat het systeem met de daarbij behorende behoudende krachten sterk is.

Het omzetten van het systeem kost veel energie. Steek die niet in het wegsturen van de bouwtop maar vooral in het versneld doorkomen van de jonge professionals die met dit gedachtegoed zijn grootgebracht.

Bron: Cobouw

meer info: het nieuwe bouwen

* Prof.dr.ir. H.A.J. de Ridder
Hoogleraar MethodischOntwerpen aan de Faculteit der Civiele Techniek en Geowetenschappen van de Technische Universiteit Delft;

Reacties mailen aan H.A.J.deRidder@CiTG.TUDelft.NL

Dit is een vervolg op het eerder geplaatste artikel ‘Verstikkend systeem bouwen is sterk verankerd’.

Cobouwcongres ‘Aanbesteden en nieuwe contractvormen’
De nieuwe contractvormen in het algemeen en de A59 in het bijzonder komen aan de orde op het Cobouwcongres
‘Aanbesteden en nieuwe contractvormen’
op donderdag 10 november 2005
in Fort Voordorp, Groenekan.

Vijf sprekers uit de bouwpraktijk geven daar onder voorzitterschap van professor Hennes de Ridder hun visie op het nieuwe aanbesteden.Voor meer informatie: 070 378 98 96. Voor aanmelding: vermande.studiedagen@sdu.nl