Nieuws van en voor bouwgerelateerde bedrijven

7 februari 2006

Meer of minder files bij 80 km/uur ?

Sinds november 2005 mogen automobilisten op delen van de snelwegen rondom de vier grote steden niet harder rijden dan 80 kilometer per uur. Het is belangrijk te benadrukken dat de belangrijkste reden hiervoor was om de lokale luchtkwaliteit voor omwonenden te verbeteren. Daarnaast wordt een verbeterde verkeersveiligheid verwacht en zou de doorstroming kunnen verbeteren. Toch lijkt het er nu op dat de maatregel op verschillende plaatsen bij Utrecht en Den Haag juist leidt tot langere files. Was dat bij voorbaat te verwachten? En is er iets aan te doen zonder het kind van de luchtkwaliteit met het badwater van de files weg te gooien?

In theorie gelijke capaciteit
Uit onderzoek van TNO is gebleken dat een snelheidsverlaging naar 80 kilometer per uur niet ten koste hoeft te gaan van de capaciteit van de weg. Er kan bij 80 kilometer per uur evenveel verkeer over een stuk weg als bij 100 of 120 kilometer per uur. Sterker nog: door het gebruik van trajectcontrole gaan bestuurders zich vaak rustiger gedragen in het verkeer. Men rijdt met een vrij constante snelheid en er wordt minder van rijstrook gewisseld. Dat is goed voor de doorstroming en voor de veiligheid, en kan files doen afnemen.

In de praktijk sterk afhankelijk van de lokale situatie
De praktijk is echter weerbarstiger. In de praktijk blijken de effecten van 80-kilometerzones namelijk voor een groot deel afhankelijk te zijn van de lokale situatie. Ook dat is uit eerder onderzoek van TNO bekend. Het abrupt remmen van automobilisten bij het begin van de 80-kilometerzone kan bijvoorbeeld leiden tot extra filevorming. En het is nog maar de vraag of na verloop van tijd deze automobilisten door gewenning minder abrupt zullen gaan remmen. Maar als er in de 80-kilometerzone veel weefgedrag plaatsvindt, kan de maatregel juist weer een duidelijk positief effect hebben. Bestuurders rijden dan rustiger en hebben meer tijd om op een soepele manier in of uit te voegen, en dat is goed voor de doorstroming. Naast deze twee voorbeelden zijn er nog veel andere factoren te noemen die invloed hebben op het uiteindelijke effect dat met zo’n maatregel bereikt wordt. Dat maakt het vrijwel onmogelijk om vooraf te stellen dat 80 kilometer per uur per definitie leidt tot minder files.

Hoe nu verder?
Het is dus niet zo heel erg verwonderlijk dat op sommige locaties de files toenemen als gevolg van de invoering van de 80-kilometerzones met trajectcontrole. Het is daarom nu van belang ter plekke onderzoek te doen om vast te stellen wat de precieze oorzaak is van de toegenomen files. Want veel extra filevorming zal de luchtkwaliteit zeker niet ten goede komen. Wellicht kunnen aanvullende maatregelen helpen om het fileleed alsnog te verzachten, zodat het belangrijkste doel van de snelheidsbeperking in ieder geval bereikt wordt: een verbeterde luchtkwaliteit voor omwonenden. Wat de lokale luchtkwaliteit betreft heeft de maatregel op de A13 bij Overschie laten zien effectief te kunnen zijn. Daar is de lokale luchtkwaliteit na invoering van de maatregel in 2002 duidelijk verbeterd. Wat er op de huidige locaties met de lokale luchtkwaliteit is gebeurd, moet nog blijken. Pas dan is een echt oordeel over de invoering van deze maatregel mogelijk.

bron: TNO

meer info: TNO Bouw & Ondergrond